Kleur

De afgelopen dagen stond er nogal wat over kleur in de media. We gaan natuurlijk ook weer richting de kleurrijke periode van het jaar, met al het bloeiende spul langs de wegen, in de tuin en op het balkon. Misschien dat dat de inspiratiebron geweest is. Goed mogelijk.

Roze versus blauw
Zo las ik dat roze vroeger een mannenkleur was. Ja, roze wordt nog steeds wel door mannen gedragen, maar ik bedoel, als ik in een wandelwagen kijk en ik zie de baby met een roze shirtje, dan zeg ík meteen: dag meisje.

Tot 1918 was het echter een jongenskleur. Dus als ik toén in de wandelwagen gekeken had, had ik 'dag kereltje' gezegd. En, geloof het of niet, maar blauw was in die tijd een meisjeskleur. De omgekeerde wereld. Overigens was ik absoluut geen roze of blauw in een wandelwagen tegengekomen in die tijd, want baby's droegen toen voor het gemak (letterlijk!) allemaal wit. Wit krijg je namelijk goed en makkelijk schoon met bleek. Ik denk niet dat ik die hoef uit te leggen.
Maar wel apart, dat roze gezien werd als 'krachtig' en blauw als 'fijngevoelig'. Oh ja, ... natuurlijk ... iets met het sterke geslacht hè ... ik snap opeens de switch ...

Overigens liepen mannen vroeger ook op hogere hakken dan vrouwen. Dat had met het paard bestijgen te maken en het werd als deftig gezien. Net als het dragen van kant en huilen. De kleurrollen werden pas rond 1940 omgedraaid. Het kant en huilen was al eerder uit de gratie. Voor mannen dan.

Groen
Afgelopen weekend stond er in de krant dat het voorjaar dit jaar veel eerder van start is gegaan dan eerdere jaren. Ja, daar was ik van op de hoogte. 'Alles is eerder groen dit jaar', stond er. Ook dat was niet aan mijn aandacht ontsnapt. Wat me wèl verbaasde was de opmerking daar achteraan: 'veel groener dan andere jaren'. Hoezo veel groener? Kan groen gras dan tòch groener zijn? En niet alleen aan de overkant? Ik dacht altijd dat dat flauwekul was, omdat ze dan aan de overkant ook een hogere waterrekening hadden. Althans, zo is het mij altijd voorgehouden. Maar nu blijkt, dat groen groener kan zijn. 'Natuur groener dan vorig jaar', was de kop die mijn aandacht kreeg. Alles is bijna 30% groener dan vorig jaar volgens de groenindex. Nooit van een groenindex gehoord, maar het schijnt te bestaan. Die wordt met satellietbeelden bepaald. En aangezien het artikel uit Wageningen kwam, ben ik geneigd het te geloven. De 1 april datum ligt al een paar weken terug. Dus vooruit dan maar: het gras is dit jaar groener.

Oranje
En op de verjaardag van de koning kan de kleur oranje natuurlijk niet ontbreken. Nou is koningsdag gisteren al gevierd, en toen kleurde het hele land al oranje. Gelukkig scheen toen ook voor het merendeel de Oranjezon. Hoewel ik op een plek woon waar ook een paar fikse buien gevallen zijn. Vanmorgen was ik benieuwd naar het weerbeeld voor vandaag, want er staan nog steeds een paar kleurrijke plantjes op mijn buitentafel die graag de grond in willen. En hoewel ik ze geen water hoef te geven als dat vanzelf al gebeurt, vind ik het wèl fijn om tussendoor zèlf droog te blijven. En zie daar: heel Holland oranje op de buienradar. Nou was het vanmorgen vroeg toen ik dat zag, en er wàren natuurlijk al fikse buien geweest, dus 'code oranje' bevreemdde mij in eerste instantie niet echt. Maar voor het héle land? Pas toen ik wat beter bij mijn positieven was begreep ik de aardige geste van buienradar.nl wèl. Niks code oranje. Oranje hulde. Leuk bedacht. Dat dan weer wel.

                 

Selfies

Op 13 september 2002 werd het woord voor het eerst gebruikt. Voor zover men kan nagaan dan, maar ik geloof dat wel. Op een Australisch forum verontschuldigde iemand zichzelf voor het publiceren van een onscherpe foto. "And sorry about the focus, it was a selfie."

Foto
Twee jaar later verscheen het woord op Flickr en sinds 2012 gebruiken we het veelvuldig. Zowel het woord als de actie die het is: een gefotografeerd zelfportret, dat we vervolgens op het internet knallen. Omdat zo'n foto met een smartphone of digitale camera gemaakt wordt, zie je ook meestal wel dat het toestel wordt vastgehouden. En om zo goed mogelijk in beeld te komen, moet de camera zo ver mogelijk van je af. Die langgerekte arm veroorzaakt meestal een onderkin. En je hoofd komt wat gek achterover in beeld. Net alsof je jezelf van je afduwt en dat vervolgens vastlegt. Maar dat kan je natuurlijk ook wel weer weg fotoshoppen. Mensen kijken er doorgaans behoorlijk serieus bij. Geconcentreerd natuurlijk, om alles goed in te kunnen schatten voordat je afklikt. Ik sta ook wel op selfies, maar die zijn dan door anderen gemaakt die tegen mij aanstaan. Ik weet nog steeds niet goed hoe ik mijn telefoon zo ver moet krijgen, dus een selfie van mij alleen blijft jullie bespaard.

Woord van het jaar
Vorig jaar werd het woord 'selfie' door de Britse Oxford Universiteit uitgeroepen tot het Engelse woord van het jaar. Sindsdien staat het woord ook in de Nederlandse Dikke Van Dale. Want in navolging van Engeland vonden wij vorig jaar óók dat het om het woord van het jaar ging. En zo groeide het woord uit tot een begrip. Als je een woord bedenkt en het maar veelvuldig gebruikt en er voor zorgt dat anderen dat ook gaan doen, verschijnt het vanzelf als toegevoegd woord in de woordenboeken. Dus mocht je een creatief woord bedacht hebben voor een alledaags ding, dan zou ik dat zeker in elke zin gaan noemen.

Je bedachte woord moet wel vaak genoeg voorkomen in allerlei algemene teksten. Het moet makkelijk toegankelijk zijn voor een ruim publiek (dus geen jargon) en je woord moet minimaal drie jaar lang regelmatig gebruikt worden. Hetzelfde geldt voor nieuwe uitdrukkingen. Suggesties voor nieuwe woorden kunnen naar het reactieformulier voor de Van Dale-redactie. De hoofdredactie bepaalt of een woord daadwerkelijk in het woordenboek komt. Over de uitslag kan helaas niet worden gecorrespondeerd. Maar als je een beetje mazzel hebt, kan er zelfs een cabaretprijs naar vernoemd worden, zoals de Poelifinarioprijs. De Poelifinario is een door Toon Hermans bedacht fictief dier. Dat je het maar weet.

Selfitus
Afgelopen week stond het nieuwe woord om een heel andere reden in de kranten. De Amerikaanse overkoepelende psychische organisatie APA zou bekend hebben gemaakt dat het nemen van 'selfies' tot een psychische stoornis wordt gerekend.

Maar de aandoening 'selfitus' bestaat niet. Het werd omschreven als een obsessieve en compulsieve dwang om foto's van jezelf te maken en deze te delen via social media. Vooral onzekere mensen zouden veel selfies maken. Allemaal flauwekul. Onzekere mensen zetten zichzelf natuurlijk niet te kijk. Daar zijn ze veel te verlegen voor zou je denken. Het verhaal klopt dan ook niet volgens de APA. Broodje aap. Dat wil zeggen: zij weten van niks.

Sterrenselfie
En dan is er natuurlijk nog de sterrenselfie die het nieuws haalde. Vorige maand kwam die opeens in beeld bij de Oscaruitreikingen via Ellen de Generes. Meer dan anderhalf miljoen mensen hebben die foto geretweet. Inmiddels is het de vaakst geretweete selfie tot nu toe. Maar ja, dat krijg je vanzelf als er allemaal celebrities op staan. En nu is het woord 'sterrenselfie' opeens in de run om opgenomen te worden in de Dikke Van Dale. In de taal van Ellen is het een 'all star selfie', maar wie maalt daar om.

Sommige selfies zijn overigens zeer de moeite waard. Niet perse die van de beroemdheden, maar persoonlijk vind ik dat de selfie van astronaut Aki Hoshide wel wat heeft. Met de zon achter zich nam hij een selfie toen hij aan het werk was in de ruimte. Ook een soort van sterrenselfie zeg maar, maar dan geheel anders. En natuurlijk kunnen niet alleen mensen selfies maken ...
 

Astronaut Aki Hoshide neemt een selfie (2012)

Niet alleen mensen kunnen een selfie maken

 

Wronk

Hoewel ik van mezelf vind dat ik redelijk praktisch ben ingesteld, kan het natuurlijk altijd beter. Véél beter zelfs, weet ik sinds kort.

Hannesen
Toen mijn wederhelft me voor de zoveelste keer zag hannesen met het plastic folie, waarmee ik een restje eten af wilde dekken, zei hij bemoedigend:'' You are doink it wronk!' En bedankt. Hoe moet het dan wel? Ik bedoel, dat folie plakt altijd waar ik het niet wil. Ik sta regelmatig dat spul af te peuteren, waarna het evenzo vrolijk weer ergens anders aan vast kleeft, maar nimmer daar waar ik het hebben wil: over de kliek. 'Nou, kijk, zo.' En hij pakte de rol, stopte hem terug (!) in het kartonnen omhulsel dat voor doos moet doorgaan en drukte vervolgens twee ongeziene lipjes aan de zijkant naar binnen, opende de doos en ziedaar, de rol draaide warempel in het rond en gaf haar folie af, alsof het nooit iets anders van plan was geweest. 'Zie, you are doink it wronk.'

Uitleg
Nou, daar was hij me dan toch wel enige uitleg over verschuldigd. Hoezo weet hij dat wel en ik niet? Ik kan me toch niet voorstellen dat hij zo'n foliedoos uit en te na staat te bestuderen voor gebruik. Zelfs niet op een regenachtige middag. Maar daar kwam de aap uit de mouw. Hij had wat YouTube filmpjes zitten kijken en was gestuit op de CrazyRussianHacker. Nou suggereert dat heel wat anders dan dat het in werkelijkheid is. In werkelijkheid is het een Rus, die allerlei filmpjes op het internet heeft gezet van dagelijkse dingen die je allemaal 'wrónk' doet. Hij legt het in zijn beste Engels uit en het is behalve uitermate vermakelijk ook nog eens griezelig herkenbaar. En geloof mij: We are all doink it wronk. Totally!

Haarspelden
Natuurlijk zijn maar weinig mensen tevreden met hun eigen haardos. Als je krullen hebt wil je steil en omgekeerd. De kappers leven er wel bij. Ik wilde altijd lang krullend haar. Het liefst zo donker mogelijk. Nou is daar redelijk wat aan te doen bij kappers hoor, maar het is allemaal wat minder goed voor de duurzaamheid van de haren. Van mezelf heb ik steiler dan steil haar. Mijn moeder vlocht het vroeger altijd voor me in, dan was het nog wat. En dan goed strak met een elastiekje vastzetten, anders was al het vlechtwerk binnen de kortste keren voor noppes geweest. Ik bedoel: als ik een keertje los haar wilde en bovenin een schuifspeldje deed voor de leuk, dan lag dat speldje binnen no time op de grond. Maar nu weet ik het, want ik was doink it wronk! Een haarspeldje heeft een lange gladde kant en een kortere gekartelde. Natuurlijk steken we allemaal, althans 99% durf ik te wedden, de lange gladde kant tegen het hoofd en moet de korte gekartelde kant aan de buitenkant te zien zijn. Wronk! Het moet omgekeerd. Natuurlijk heb ik dat uitgeprobeerd. En verdraaid: na een kwartier zat het speldje nog steeds bovenop mijn hoofd.

Boterhammen, autoruiten en schoenveters
Mocht je willen weten hoe je een sandwich peanutbutter/jelly maakt, zonder dat de jam uit je dubbele boterham loopt, of hoe je een perfecte vorm voor een gebakken eitje op je boterham krijgt, dan moet je toch eens de YouTubes induiken. Hetzelfde geldt voor tijd- en ergernisbesparing als je de auto al hebt afgesloten en ontdekt dat het raam nog op een kiertje staat. Niks opnieuw instappen, auto starten, raam afsluiten, opnieuw uitstappen en afgrendelen. Gewoon de autosleutel gebruiken en het is gefixt. Gewoon al die tijd 'wronk' gedaan. Om nog maar te zwijgen over het strikken van je schoenveters. Dubbele knopen en struikelen zijn voortaan van de baan.

Het wachten is nu nog op het filmpje waarin hij laat zien hoe ik olie in de frituurpan ververs zonder mezelf en het aanrecht onder te knoeien. En natuurlijk het filmpje van de opruimkaboutertjes ...